Profil naukowo-badawczy

Kadrę Zakładu stanowi obecnie 5 pracowników naukowych (1 profesor zwyczajny, 2 profesorów nadzwyczajnych, 2 adiunktów) oraz 1 pracownik techniczny.

Tematyka badawcza Zakładu Fizjologii Roślin od lat dotyczy odpowiedzi roślin na abiotyczne, a ostatnio także na biotyczne czynniki stresowe. Badania te prowadzone są zarówno na roślinach zarodnikowych (mchy, paprocie) jak i na roślinach nasiennych (zarówno nago- jak i okrytozalążkowych). W przypadku roślin zarodnikowych badane są głównie zmiany aktywności metabolicznej w reakcji na stres suszy, stres świetlny, stężenie dwutlenku węgla oraz hipoksję. Analizy obejmują zarówno zmiany zawartości wybranych metabolitów jak i natężenia takich procesów jak fotosynteza, oddychanie, transpiracja, przewodnictwo szparkowe oraz fluorescencja chlorofilu a. W przypadku roślin naczyniowych badania dotyczą wpływu ozonu, herbicydów, związków allelopatycznych, metali ciężkich oraz zasolenia gleby na wzrost i rozwój roślin uprawnych.

Prowadzone badania mają na celu wyjaśnienie mechanizmów aklimatyzacji i adaptacji roślin do warunków stresowych. Pomimo podstawowego charakteru prowadzonych prac badawczych ich znaczenie dla zastosowań praktycznych jest nie do przecenienia.

Cykl prac nad wpływem herbicydów i związków allelopatycznych na rośliny wpisuje się natomiast w nurt badań związanych z nabywaniem przez chwasty odporności na herbicydy i poszukiwaniem nowych, biologicznych, opartych o oddziaływania allelopatyczne, sposobów ochrony roślin. Mechanizmy powstawania odpornych na herbicydy populacji chwastów cały czas stanowią zagadkę będącą przedmiotem szeregu badań naukowych. Dlatego też w ostatnich latach coraz bardziej dominującymi stają się zintegrowane metody zwalczania chwastów polegające na łączeniu metody chemicznej z biologiczną. Zagadnieniom tym poświecona jest, zrealizowana w naszym Zakładzie, praca doktorska.

Z kolei badania nad stresem ozonowym powiązane są z zagrożeniami jakie dla szaty roślinnej, nie tylko naszego kraju, stanowi ten najgroźniejszy obecnie składnik zanieczyszczenia atmosfery pochodzenia antropogenicznego.

Badania z zastosowaniem technik molekularnych takich, jak sekwencjonowanie wybranych markerów jądrowych i plastydowych oraz techniki fingerprintingu genomowego (ISSR, AFLP) koncentrują się na procesach mikroewolucji i adaptacji roślin do środowiska zaburzonego przez człowieka oraz filogenezy wybranych gatunków.

Opisana powyżej tematyka badawcza realizowana jest nie tylko przez zespół pracowników naukowych, ale również przez licznych dyplomantów na I stopniu jak i na studiach magisterskich i doktoranckich , którzy w naszym Zakładzie wykonują swoje prace cenzusowe.

Tematyka badawcza, prowadzona na styku teorii i praktyki, powoduje, że nasz Zakład prowadzi szeroką współpracę naukową z takimi placówkami jak: Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie (Katedry: Fizjologii Roślin oraz Ochrony Środowiska Rolniczego Wydziału Rolniczo-Ekonomicznego); SGGW w Warszawie (Katedra Fizjologii Roślin); współpracujemy również z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Zakład Ekofizjologii); Uniwersytetem Łódzkim (Katedra Ekofizjologii i Rozwoju Roślin); Uniwersytetem Jagiellońskim (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii, Instytut Botaniki), a także z Instytutami Polskiej Akademii Nauk: Botaniki im. Władysława Szafera oraz Fizjologii Roślin im.Franciszka Górskiego.

Na szczególną uwagę zasługuje współpraca z Instytutem Fizjologii Roślin im.Franciszka Górskiego PAN w Krakowie. Dzięki umowie o współpracy naukowej i dydaktycznej podpisanej pomiędzy Uniwersytetem Pedagogicznym a IFR PAN nasz Zakład może korzystać z bazy aparaturowej IFR PAN co w znacznym stopniu poszerza zarówno możliwości dydaktyczne jak i badawcze. Można powiedzieć, że umowa ta dała podstawę dla modelowej współpracy pomiędzy uczelnią wyższą, a Instytutem Polskiej Akademii Nauk.

Pracownicy Zakładu prowadzili bądź nadal prowadzą współpracę międzynarodową m.in. z Uniwersytetem w Newcastle, Instytutem Ochrony Roślin Węgierskiej Akademii Nauk w Budapeszcie oraz z uniwersytetami tajwańskimi: National Chung Hsing University oraz Da-Yeh University.

W ramach działalności dydaktycznej pracownicy Zakładu prowadzą wykłady i ćwiczenia z fizjologii roślin, bioremediacji, ekofizjologii, analizy chemicznej zagrożeń środowiska, czynników środowiska kształtujących metabolizm, analizy instrumentalnej, ewolucji molekularnej, podstaw mikrobiologii i immunologii, biologii mikroorganizmów oraz seminaria i pracownie. W ramach studiów doktoranckich i podyplomowych prowadzimy zajęcia z kursów ekofizjologia roślin a ochrona przyrody i kształtowanie środowiska, mechanizmy odporności oraz techniki pisania prac naukowych.

Jak można przypuszczać z ilości chętnych do pisania prac cenzusowych w Zakładzie Fizjologii Roślin (kilkanaście prac magisterskich i licencjackich rocznie), zespół naukowy Zakładu cieszy się dobrą opinią wśród studentów. Również coraz większa liczba absolwentów chce kontynuować dalsze kształcenie, w ramach studiów doktoranckich, pod kierunkiem samodzielnych pracowników naukowych Zakładu.

Rezultaty badań, realizowanych przez pracowników Zakładu, prezentowane są w większości w renomowanych czasopismach naukowych (wykaz ważniejszych prac zamieszczamy poniżej) oraz podczas międzynarodowych kongresów i konferencji naukowych.